Suiker verslavend?

Hoe gezond zijn (fruit)suikers? Is suiker verslavend? Welke namen zijn er allemaal voor suiker? En hoe zorg je nu dat je minder suiker binnenkrijgt op een dag? Allemaal vragen waar je na het lezen van onderstaand artikel antwoord op hebt gekregen. We beginnen bij de verschillende vormen suiker die wij mensen eten.

Juistheden over glucose, fructose en sucrose (tafelsuiker)

Glucose is voor ons mensen een essentiële en snelle vorm van brandstof. Bijna iedere cel in ons lichaam gebruikt glucose als brandstof. Glucose is de meest voorkomende suiker die in ons bloed is terug te vinden. Er zijn zelfs cellen die alleen maar glucose kunnen gebruiken. Onze hersenen bijv. die gebruiken het liefst suikers omdat deze het snelst energie leveren. De overgebleven glucose wordt opgeslagen in de lever en spieren. Opgeslagen glucose heet dan glycogeen. Ons lichaam is zo gemaakt dat als er geen glucose voorhanden is, dit uit deze opslag gehaald kan worden en omgezet kan worden tot brandstof. Glucose haalt ons lichaam vooral uit zetmeelhoudende producten en suikers.

Frutose is net even anders van structuur maar lijkt op glucose. Fructose wordt ook fruitsuiker genoemd omdat het van nature uit fruit komt. Ons lichaam kan hier niet zoveel mee. Het dient eerst opgeslagen te worden in de lever en vandaar omgezet te worden tot glucose wat weer gebruikt kan worden. Fructose gelijk gebruiken als brandstof kan ons lichaam niet. Na het eten van fructose zal je niet direct een sterke verandering zien in de hoeveelheid suiker in het bloed.

Sucrose oftewel tafelsuiker bestaat voor de helft uit glucose en de andere helft is fructose. In de jaren ‘60 kwam met glucose-fructose siroop op de markt als een gelijkwaardige vervanger voor tafelsuiker. Hier begon de ellende. Sucrose tafelsuiker wordt gemaakt van rietsuiker en suikerbieten. Geen dure producten maar toch is men verder gaan kijken. Welk product levert eveneens suiker en dan goedkoper dan de suikerbiet? Mocht je weleens in het midwesten van Amerika zijn geweest of een film hebben gezien die opgenomen is in deze contreien, dan heb je vast weleens van die enorme maïsvelden voorbij zien komen. Dat is niet voor niets. Glucose-fructose siroop wordt gemaakt van maïs en wat wil, het is nog goedkoper dan een paar suikerbieten uitpersen.

Glucose-fructose siroop had allerlei voordelen ten opzichte van sucrose. Het werd bruiner, laat zich makkelijk mengen, langer houdbaar, zoeter dan glucose en heeft een lage glycemische index. (D.w.z. dat het minder effect heeft op onze bloedsuiker.) Allemaal positieve eigenschappen zou je denken. Na de ontdekking van glucose-fructose siroop werd dit volop door producten gebruikt.

Het gevaar:

Je zou dus denken dat je vele malen beter maïssiroop kunt gebruiken door je baksels, yoghurt en koffie dan glucose. Op het eerste gezicht is dat ook het geval, maar het is een soort van wolf in schaapskleren. Van buiten lijkt het mooier dan het daadwerkelijk van binnen is. Sinds de opkomst van glucose-fructose siroop is het aantal mensen met obesitas enorm gestegen. Hoe kwam dit toch?

Nou het addertje zit ‘m in onze lever. Zoals je gelezen hierboven beschreven kan fructose niet direct gebruikt worden als brandstof dit dient eerst door de lever opgeslagen te worden voordat het weer omgezet kan worden tot glucose. De hoeveelheden fructose die wij dagelijks binnenkrijgen is door de jaren heen steeds meer geworden en onze lever is hier helemaal niet voor gemaakt. Wat resulteert in leververvetting met als gevolg insulineresistentie in de lever.

De lever heeft een beperkte hoeveelheid ruimte voor de opslag van glucose, als die vol is dan wordt de rest opgeslagen als vet. Als je continu suikers blijft eten dan zal je lichaam continu insuline aanblijven maken om die suikers te verwerken. Als dit te vaak en te veel gebeurt dan raakt dit systeem overbelast en wordt de productie van insuline steeds minder tot dat er niets meer aangemaakt kan worden. Dit noemt men insulineresistentie. Hierdoor blijft de hoeveelheid suiker in het bloed hoog.

Het verschil tussen glucose en fructose eten is dat het lichaam direct insuline gaat aanmaken als er glucose binnenkomt. Bij fructose is dit niet te meten, dit komt pas later als de lever volledig onder spanning staat.

Suiker verslavend:

Dat suiker een verslavende werking heeft, heb je misschien zelf weleens aan de lijven ondervonden? Vaak blijft het niet bij één koekje of chocolaatje. Het liefst eet je die hele rol met koekjes op. Dit komt voor een deel door de grote hoeveelheid suiker die in de koekjes zit, maar ook door andere toevoegingen.

Er zijn zelfs artsen die beweren dat suiker puur vergif is. Suiker heeft invloed op de aanmaak van het hormoon dopamine ‘geluks-hormoon’. Dopamine geeft je een gevoel van genot en blijdschap. Door veel (kunstmatige) suikers te eten raakt het beloningssysteem uit balans. Hierdoor krijg je steeds meer behoefte aan suiker, om dit gevoel constant te houden. Suiker heeft dus hetzelfde effect als drugs. Want drugs heeft ook deze uitwerking op ons lichaam, alleen is suiker gedoogd.

Dan is er nog een hormoon dat geactiveerd wordt na het eten van suiker en dat hormoon is cortisol. Cortisol ook wel het stresshormoon genoemd. Doordat suiker een disbalans veroorzaakt triggert dit de aanmaak van cortisol. Het lichaam raakt dan in een stress-modus.

Cortisol verhoogt de bloedsuiker waardoor er meer insuline in het bloed komt met als nare bijkomstigheid insulineresistentie. Wat uiteindelijk kan leiden tot diabetes type 2 en/of obesitas.

Cortisol heeft een positief effect op de opname van calorieën. Als het lichaam ’s nachts veel cortisol aanmaakt, wordt er overdag juist veel ‘hongerhormoon’ (gherline) aangemaakt. Een soort van vicieuze cirkel waar je in terecht komt. Hierdoor wordt de behoefte aan suikers steeds meer, om meer energie te krijgen want je bent moe. Slaapgebrek is cruciaal voor de aanmaak van cortisol en de hongermechanismen. Het effect van één nacht te weinig slapen verhoogt het cortisol gehalte al met 100%.

Bij mensen met een dikke zwemband om hun middel oftewel abdominale obesitas, zien we vaak dat er vele malen meer cortisol in de urine wordt gemeten dan bij mensen zonder deze vet-buffer. Cortisol wordt niet alleen maar gestimuleerd door de inname van suiker. Het stresshormoon, de naam zegt het al, wordt door vele vormen van stress geactiveerd.

Kies bewust

Probeer eens bewuster te kijken naar wat je per dag allemaal in je mond stopt. Lees de etiketten van producten die je graag eet of waar je een zwak voor hebt.

Ga lekker zelf aan de slag. Maak bijvoorbeeld gezondere cakejes of taarten en met natuurlijke suiker vervangers als stevia of erythritol. Deze vervangers hebben een veel minder slecht effect op ons lichaam dan al die andere suikers. Dadels of ander gedroogd fruit zijn ook een beter dan "het witte kristal (suiker)". Het geeft je alleen geen vrijbrief om je klem te eten aan deze 'gezonde' suikers (denk ook aan fruit), de effecten van te veel suiker, in welke vorm dan ook, blijven hetzelfde.

Helemaal puur natuur eten in deze tijd is bijna onmogelijk. Je kunt alleen wel proberen bewuster te kiezen en te veranderen. Niet alleen minder suiker, maar welke gezonde verandering dan ook is goed voor jouw lijf.

Hieronder vind je een lijst met alle benamingen van suiker. Als je iets koopt check dan goed het etiket wat er precies in zit.

Alle namen die staan voor suiker:

• Sucrose

• Sacharose

• Saccharose

• Stroop

• Siroop

• Fruitsuiker

• Fructose

• Fructosestroop/siroop

• Druivensuiker

• Dextrose

• Glucose

• Glucosestroop

• D-glucose

• Glucose-fructosestroop

• Melksuiker

• Melkpoeder (bevat 51% suiker!)

• Vruchtensapconcentraat

• Geconcentreerd perensap

• Geconcentreerd appelsap

• Geconcentreerd vruchtensap

• Kaneelsuiker

• Lactose

• Galactose

• Moutsuiker

• Maltose

• Maltodextrine

• Basterdsuiker

• Poedersuiker

• Kristalsuiker

• Rietsuiker

• Bietsuiker

• Demerara

• Honing

• Nectar

• Palmsuiker

• Kokosbloemsuiker

• Kokosbloesemsuiker

• Ahornsiroop

• Esdoornsiroop

• Maple Syrup

• Melasse

• Molasses

• Zwarte rietsuikermelasse

• Blackstrap Molasses

• Muscovado

• Barbados suiker

• Agavesiroop

• Agavenectar

• Turbinado

• Oersuiker

• Panocha

• Panela

• Piloncillo

• Parelsuiker

• Maïssuiker

• Maïsstroop

• Rijstsuiker

• Rijststroop

• Invertsuiker

• Invertstroop

• Treacle

• Caramel (verhitte suiker)

• Basterdsuiker (licht & donker)

• Geleisuiker

• Vanillesuiker

• Dadelsiroop

• Tarwestroop

• Schenkstroop

• Bruine suiker

• Kandij(-suiker)

• Gula djawa

• Gula kelapa

• Gula aren

• Tafelsuiker

• Geraffineerde suiker

• Johannesbrood siroop

• Carob siroop