De afgelopen periode hoor je geregeld mensen die begonnen zijn met vasten. Waarom is dit nu opeens zo’n hype? Wat is vasten precies? Waar is het goed voor? En heeft het überhaupt zin als je wilt afvallen? In dit artikel vertel ik je er graag meer over.
Wat is vasten?
Uithongeren? Nope, dat is het niet. Dat doe je als je een eetstoornis hebt en ervoor kiest om jezelf te pijnigen door een periode niet te eten of als je een statement wilt maken. Wanneer er weer gegeten gaat en zal worden is dan vaak een onbeantwoorde vraag.
Vasten wil zeggen dat je bewust even geen voedsel tot je neemt om jouw lijf te prikkelen en juist gebruik te maken van de voorraden die er zijn. Hippocrates de voorvader van de geneeskunde zei 400 jaar voor Chr. al dat; “Als je ziek bent en je eet, je de ziekte voedt.” Duizenden jaren later zijn we weer eens in de boeken gedoken en hebben dit advies weer tot ons genomen.
Ga maar eens na, als je ziek bent dan wil je niet eten. Van nature is dat dus al een soort van geregeld. Wij mensen hebben ons aangeleerd om elkaar juist te stimuleren te eten als we ziek zijn. Toch is dit tegen onze natuur in.
Vasten om religieuze redenen:
In veel geloven is het vasten een periode van zichzelf reinigen en zuiveren. Jammer genoeg als we kijken naar de Ramadan dan wordt dit tenietgedaan doordat er na zonsondergang enorme koolhydraatrijke maaltijden worden gegeten. Het effect van zuiveren en reinigen is er dan wellicht mentaal maar niet fysiek.
Waar is vasten goed voor?
Wij mensen zijn van nature gewend om te vasten. De angst om niet te eten is dus onterecht. Als je in de geschiedenisboeken duikt dan kom je allerlei periodes tegen van schaarste van voedsel maar ook van overvloed. Doordat wij vroeger lang moesten wachten tot er weer voedsel voor handen was, is ons lijf juist gewend geraakt aan het opslaan en gebruiken van vet. Af en toe vasten kan dus helemaal geen kwaad. Sterker nog het heeft juist een hoop positieve gezondheidseffecten. Hieronder vind je er een aantal.
Denkvermogen:
De oude Grieken dachten dat vasten hielp hun denkvermogen te verbeteren. Dit klopt wel een beetje want als je een avond uitgebreid getafeld hebt, dan ben je futloos en wil je het liefst domweg bank hangend tv kijken. Verstand op nul.
Als je vast dan gaat je energie omhoog omdat je bloedsuiker stabiel blijft plus het bloed dat door je lijf stroomt hoeft niet je spijsvertering aan te sturen. Er blijft dus voldoende over om je hersenen te voorzien, waardoor je helderder in je hoofd wordt.
Bloedsuiker:
Bij iedere hap eten of drinken komt jouw lijf meteen in actie. Het aanmaken van insuline gaat gelijk van start. Glucose oftewel de suikers die in het bloed komen wordt direct gebruikt als energie voor onze hersenen en spieren. Als er een overdaad aan glucose in het bloed aanwezig wordt dit opgeslagen in onze lever.
Al na 6 uur dat je gestopt bent met eten daalt het insulinegehalte. Het ongeslagen glycogeen (suikers) wordt uit de opslag (in de lever en spieren) gehaald en omgezet tot brandstof.
Ketose:
Misschien heb je er weleens van gehoord maar geen idee waar dit overgaat. Ketonen komen vrij als je een aantal dagen weinig koolhydraten eet of vast. Om voldoende energie en een stabiele bloedsuiker te houden, worden de glycogeenvoorraden dus de suikervoorraden in onze lever en spieren aangesproken. Onze belangrijkste organen zijn het hart en de hersenen. Deze hebben altijd voldoende energie nodig.
Het afbreken van spiereiwitten geeft maar een beperkte hoeveelheid energie. Het opgeslagen glycogeen/suikers in onze lever geeft veel meer brandstof. Dus al die luiken worden opengetrokken en daar wordt alle opslag van gebruikt. De vet- en aminozuren die opgeslagen liggen in de lever worden omgezet naar ketonen. Dit noemt men ook wel ketogenese. Onze lever kan tot wel 150 gram ketonen produceren per dag. Het mooie van deze ketonenbrandstof is dat onze hersenen en de rest van ons lichaam deze ketonenbrandstof optimaler gebruikt dan glucosebrandstof. Je kunt het zien als een krachtigere brandstof.
Ketonen hebben allerlei goede eigenschappen, zo helpen zij weefsels te herstellen, vet te verbranden zonder spiermassa te verliezen, ze beschermen je lichaam tegen vrije radicalen/ongunstige stoffen, ze stimuleren de aanmaak van nieuwe hersencellen waardoor je een breder denkvermogen ontwikkeld en remmen mentale veroudering.
Cel vernieuwing:
Cel vernieuwing oftewel autofagie, gebeurt constant in ons lichaam. Door te vasten activeer je dit proces net even iets sneller en optimaler. Tijdens het vasten worden cellen die kapot zijn gerepareerd en oude cellen opgeruimd. Een soort voorjaarsschoonmaak maar dan op het op moment dat jij start met vasten. Autofagie is dé manier op jouw immuunsysteem te verbeteren zodat je minder snel of vatbaar bent voor ziektes. De kans dat ongunstige cellen zich vermenigvuldigen stopt.
Wat is belangrijk bij afvallen?
Misschien behoor jij wel tot de mensen die al hun leven lang “op dieet is”? Heel frustrerend en ik kan mij ook goed voorstellen dat jij je geregeld afvraagt waarom die diëten maar van korte duur zijn.
Eén van de belangrijkste oorzaken dat diëten falen is; insulineresistentie. Insulineresistentie houdt in dat jouw lijf of liever gezegd jouw cellen niet meer gevoelig zijn om insuline aan te maken. Doordat dit systeem niet meer functioneert blijft de hoeveelheid insuline in jouw lijf hoog. Dit zorgt ervoor dat die overtollige kilo’s maar blijven zitten.
Insulineresistentie is er in twee vormen. Korte en lange termijn. Korte termijn gaat over het voedsel dat je iedere dag eet en lange termijn zegt iets over de tijdstippen waarop je eet.
Als je weleens een dieet gedaan hebt en daarna weer flink wat kilo’s bent aangekomen dan is het je niet ontgaan dat alleen maar je voeding aanpassen voor een bepaalde periode niet voldoende is. Precies, het lange termijn probleem.
Als je insulineresistent bent dan heeft je lichaam iets meer triggers nodig om van die zwemband af te komen dan alleen maar ander voedsel in de plaats te zetten voor hetgeen je nu doet. Die insulinecirkel waar je inzit zal doorbroken moeten worden, maar hoe?
Vetten en eiwitten beïnvloeden minder onze bloedsuiker dan koolhydraten/suikers. Maar toch verhoogt iedere maaltijd onze bloedsuiker. De enige optie die er dus overblijft om die bloedsuiker laag te houden is niet te eten en dus te gaan vasten.
Heeft vasten zin als je wilt afvallen?
Even wel. In mijn praktijk hoor ik geregeld mensen die zijn begonnen met vasten en dan vooral omdat zij een aantal kilo’s kwijt willen, maar dat er na een bepaalde periode niets meer gebeurt. Dit is logisch want er dient ook naar de voedselinname gekeken te worden. Vasten heeft een bepaalde periode zin als het gaat om afvallen, niet voor lange periode.
Vasten is niet voor iedereen raadzaam. Neem mensen met een burn-out of als je zwanger bent, borstvoeding geeft maar ook als je niet stevig in je schoenen staat en veel druk voelt van je omgeving. Dan kan vasten averechts werken.
Advies ga niet op eigen houtje allerlei dingen proberen, want je maakt soms meer kapot dan je lief is. Mocht je iets willen proberen doe dit dan in samenwerking met een iemand die daar verstand van heeft en onder begeleiding. Ik heb zelf een 28 dagen programma ontwikkeld waarbij je onder mijn begeleiding gaat vasten, je koolhydraten beperkt en leert jou jij beter je dag dient in te delen als het gaat om je maaltijden en wat je eet.
Het nieuwe jaar is een uitlezen moment om hiermee te gaan beginnen, neem maar een kijkje op dekoelkastcoach.nl/fatburn-challenge. Daar vind je alle informatie over dit programma. Mocht je naar aanleiding hiervan nog vragen hebben, mail mij dan gerust dan neem ik vrijblijvend contact met je op.